Dossier

Brein en onderwijs

Tekst Jessie van den Broek
Gepubliceerd op 01-09-2015 Gewijzigd op 02-11-2016
Hersenonderzoek is hot: sla een willekeurige krant open en je leest er wel iets over. Maar wat weten we nou écht over het brein? En wat hebben we daar in de klas aan?

Breinonderzoek is tegenwoordig overal, stelt neuropsycholoog Jelle Jolles. Hij maakt de balans op van tien jaar hersenonderzoek en zet meteen elf belangrijke hersenfeiten op een rij. Ook onderzoeker Sandra van Aalderen-Smeets vertelt wat de belangrijkste herseninzichten zijn die de leraar zou moeten kennen. Bekijk hier de video van haar TEDx-lezing.

Puberbrein
Een hot topic in hersenonderzoek is natuurlijk het puberbrein, waarover in de afgelopen jaren veel gepubliceerd is. In een interview met Didactief vertelde de Leidse hoogleraar Eveline Crone ons de hoofdpunten. Bijvoorbeeld waarom pubers niet in staat zijn op lange termijn te plannen, en waarom je een puber nooit lui moet noemen. In het interview in het oktobernummer uit 2016 vertelt ze ons over nieuwe onderzoeken en inzichten. Met hoogleraar Onderwijspsychologie Tamara van Gog spraken we over een ander aspect van het lerende brein: observationeel leren en spiegelneuronen.

Ook in deelgebieden van het onderwijs kunnen de resultaten van hersenonderzoek van pas komen. Zo gaat wiskundehoogleraar Jan van de Craats dieper in op het verband tussen hersenen en rekenonderwijs. Veel rekenmethodes zijn gericht op het werkgeheugen, schrijft hij, maar daarbij worden het midden- en langetermijngeheugen verwaarloosd.
En ook op het gebied van leesonderwijs kan breinonderzoek ons nieuwe inzichten brengen. De Leidse hoogleraar Paul van den Broek onderzocht bijvoorbeeld wat er misgaat in het brein bij leerlingen die achterblijven met lezen, en hoe leerkrachten deze zwakke lezers beter kunnen begeleiden.

Neuromythes
Maar het belang van hersenonderzoek voor het onderwijs staat niet voor iedereen buiten kijf. Hoogleraar Onderwijspsychologie Paul Kirschner is bijvoorbeeld sceptisch: hij wijst op een aantal hardnekkige neuromythes die in het onderwijs vaak als waarheid worden beschouwd. En ook hoogleraar Onderwijskunde Theo Wubbels is kritisch. Veel minder vaak dan beweerd wordt, leidt hersenonderzoek tot nieuwe inzichten waar de leraar in de klas iets aan heeft, schrijft hij in zijn blog. Maar dat is ook niet zo gek, reageert onderzoeker Sandra van Aalderen-Smeets: hersenonderzoekers stellen nu eenmaal andere vragen dan docenten in de klas. Dat wil volgens haar niet zeggen dat breinonderzoek geen zinvolle bijdrage kan leveren aan onderwijsverbetering; het kan bijvoorbeeld goed dienen als input voor praktijkgericht onderzoek.

Verder lezen

1 Waarom pubers niet luisteren naar leraren
2 Leren met je lijf 
3 Waarom lezen soms mislukt
4 De overschatting van het hersenonderzoek
5 'Zo lang zijn we nog niet bezig'

Click here to revoke the Cookie consent