Onderzoek

'Je vergroot je kansen met Duits'

Tekst Jaan van Aken
Gepubliceerd op 27-01-2015 Gewijzigd op 23-10-2016
Een kaart van Duitsland, check. Een Duitse vlag, check. We zijn in het lokaal Duits van het Over Betuwe College in Bemmel.

Docent John van Werven opent de les van deze vmbo-t 1 klas in het Duits: 'Letzten Sonntag war etwas Besonderes, was?' 'De herdenking van de val van de Muur,' zegt Ayhan. 'Wat was er met die muur?' vraagt Van Werven. 'Dat was een scheiding tussen West en Oost,' antwoordt de jongen. De docent schotelt de leerlingen vervolgens een filmpje voor waar een rap Duits pratende vrouw de geschiedenis van Oost- en West-Duitsland en de Muur uiteen doet. De leerlingen beantwoorden daarover vragen.


Dit jaar wordt voor het eerst Duits in klas 1 vmbo-t gegeven om de leerlingen meer Duits aan te bieden en voor te bereiden op Versterkt Talenonderwijs Duits (vto) in klas 2. 'Zo kunnen ze aan het eind van het jaar een keuze maken voor het reguliere programma of vto Duits,' legt projectleider vto Duits Paul Kerrebijn uit.

Leerlingen die vto Duits kiezen, krijgen vanaf klas 2 een uur extra Duits, in totaal drie uur per week. 'We gaan met name inzetten op extra spreekvaardigheid en Landeskunde, kennis van de Duitse taal en cultuur,' legt Kerrebijn uit. Leerlingen volgen een verdiepend programma met excursies en uitwisselingen, deels via sociale media. Daarbij werkt het OBC samen met de Duitse Heinrich-Meyersschool uit Hamminkeln. Kerrebijn: 'Denk aan een gezamenlijk bezoek aan de Duitse stad Kleef waar leerlingen samen opdrachten uitvoeren, een vraaggesprek met iemand op straat voeren en een stadswandeling maken.'

Schreeuw om arbeidskracht
'Als je een keer te vroeg rechtsaf slaat, rijd je zo Duitsland binnen,' zegt Harry Grimmius, CvB-voorzitter van Scholengroep Over- en Midden-Betuwe. 'Duitsland is zeer dichtbij in de regio,' wil Grimmius, opgeleid als docent Duits, maar zeggen. Crisis in Nederland en werkgelegenheid over de grens en de Euregio-gedachte (regionale samenwerking in Europa) noemt hij als redenen voor vto Duits. 'In de bouw is daar geen crisis geweest en in de kinderopvang en zorg schreeuwen ze om arbeidskrachten. In Duitsland hebben ze behoefte aan werknemers voor banen, in de maakindustrie bijvoorbeeld, die wij steeds minder hebben, maar waar we wel voor opleiden.' De keuze heeft ook met de concurrentiepositie van de school te maken. 'Ook hier kampen we met krimp en sinds de aankondiging dat we vto Duits gaan bieden, is het leerlingenaantal met tien procent gestegen.'

Voor de extra uren Duits gaat de school samenwerken met de lerarenopleiding Duits van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). 'We gaan de studenten inzetten tijdens themadagen Duits, voor Landeskunde en om spreekvaardigheid te oefenen. We zetten in op spreekvaardigheid omdat scholieren die nu van het voortgezet onderwijs komen nauwelijks Duits spreken. Dat pruimen Duitsers niet, als Nederlanders daar willen werken. Je vergroot je kansen met vto Duits.'

De bedoeling is Versterkt Duits te koppelen aan het talentprogramma Lifestyle & Ondernemerschap. 'De laatste groep leerlingen zijn handelaars van de toekomst die de grens overgaan,' voorziet Grimmius. 'Die komen we tegemoet door hen Duits aan te bieden.' Hij verwacht dat door vto de kwaliteit verder omhoog gaat. 'De lessen Duits zijn kwalitatief al heel goed, gezien de resultaten. Als de lessen Versterkt Duits voldoende kwaliteit en diepgang hebben, ben ik ervan overtuigd dat het niveau omhoog gaat.'

Voorbode van Tweetalig Onderwijs
Versterkt talenonderwijs houdt niet op bij het vmbo. In samenwerking met het ROC Nijmegen komt er een doorlopende leerlijn. 'Veel van onze vmbo-t leerlingen stromen door het naar het mbo. Als wij ze een stevige basis Duits geven, is het niet meer dan logisch dat ze daar verder kunnen,' vindt Grimmius. Het ROC Nijmegen heeft twee doelen voor Duits, vertelt Femke Spoeltman, projectleider keuzevak Duits Mach Mit. 'Ons ROC ligt aan de grens daarom willen we dat al onze studenten in aanraking komen met Duits via taal- of culturele lessen, excursies, uitwisseling of stage. Daarnaast willen we vanaf augustus 2016 het keuzevak Duits bij alle opleidingen aanbieden. Willen studenten dat kiezen, dan moeten we ze via vto al op het vmbo enthousiasmeren.' Het ROC wil het keuzevak op beginners- en gevorderdenniveau aanbieden. 'Het zou mooi zijn als de vto-leerlingen bij ons met Duits verder gaan op gevorderdenniveau,' zegt Spoeltman.

CvB-voorzitter Grimmius ziet versterkt Duits als voorbode van Tweetalig Onderwijs (tto). De school biedt al tto Engels aan voor havo- en vwo-leerlingen. 'Op termijn willen we dat uitbreiden naar tto-Duits. Op dit moment zijn er in Nederland maar twee vo-scholen die tto-Duits aanbieden. Dit in tegenstelling tot 127 gecertificeerde tto-Engels-scholen. Er moet aan nogal wat eisen worden voldaan, 'Leraren moeten op scholing, er moeten meer native speakers in huis zijn bijvoorbeeld. Er is dus nog genoeg werk te verzetten. Ik laat het organisch ontstaan.' En op termijn wil het OBC Duits ook bij het havo een steviger plaats geven. 'We hebben het International Business College waarmee we leerlingen voorbereiden op een baan in de zakenwereld. Bij dat profiel hoort verplicht Duits en dat kunnen doorstromende vmbo-leerlingen niet kiezen als ze geen vto-Duits hebben gevolgd,' vertelt Grimmius.

Duits als voertaal
Ondertussen oefent klas één spreekvaardigheid. 'Was ist der beste Film, den Sie in Ihrem Leben gesehen haben?' vraagt Rick's buurman. 'The Hunger Games, das find ich einen schönen Film.' Docent Duits Van Werven ziet versterkt Duits als kans om op hoger niveau aan de slag te gaan. 'Het doel is in het tweede jaar volledig over te gaan op Duits als voertaal. We willen er vakoverstijgend aandacht aan besteden bij onder andere geschiedenis en kookles. Dat laatste geef ik ook en dan zoek ik Duitse recepten.'

Leerlingen Yara en Femke komen geregeld in Duitsland om te shoppen. 'Voor kleding en koffie,' vertelt Yara. 'We gaan regelmatig naar Kleef, een heel mooie stad,' vindt Femke. Of ze versterkt Duits kiezen? Dat weten de meiden nog niet. Yara ziet wel de voordelen. 'Het lijkt me makkelijk, want voor je werk kun je veel aan Duits hebben. Mijn moeder kreeg voor haar werk bijvoorbeeld Duitsers aan de telefoon die wilden bestellen.'

Dit artikel is verschenen als onderdeel van de Didactief-special Duits (januari 2015). Deze special is gemaakt in opdracht en met een financiële bijdrage van Goethe-instituut, Duitsland Instituut Amsterdam, Nationaal Congres Duits, AG Deutsch macht Spaß, EP-Nuffic, Levende Talen en Alumniportal Deutschland.

 

Click here to revoke the Cookie consent