Eind februari slaat de Vereniging van Nederlandse Gemeenten alarm in een brief aan de Tweede Kamer over de afname van gelijke kansen voor kinderen. Inspirator lijkt de Rotterdamse wethouder van Onderwijs Hugo de Jonge (CDA), die waarschuwt dat de kloof tussen kansrijk en kansarm steeds groter wordt. Hij eist meer geld van het kabinet om onderwijsachterstanden te bestrijden: niet de huidige 360 miljoen voor gemeentelijk achterstandsbeleid en 280 miljoen voor de scholen, maar het dubbele.
Aanleiding voor de brandbrief is het langverwachte rapport van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat eind januari verscheen, over een herziening van de gewichtenregeling. Deze regeling is nu uitsluitend gebaseerd op het opleidingsniveau van de ouders, waar tot 2015 ook etniciteit/land van herkomst een rol speelden. Scholen krijgen nu alleen extra geld voor leerlingen van wie de ouders slechts basisschool en twee jaar mavo hebben genoten. Onderzoekers als Guuske Ledoux en Geert Driessen, die zich al decennia bezighouden met onderzoek naar achterstandsleerlingen, hebben steeds gezegd dat het elimineren van etniciteit uit de criteria een foute beslissing was. Het goede nieuws is dat het CBS nu adviseert het land van herkomst van ouders weer op te nemen in de gewichtenregeling.
Het CBS gaat zelfs een stap verder, en bepleit nog meer criteria op te nemen: het gemiddelde opleidingsniveau van de ouders, de vraag of zij in de schuldsanering zitten en de verblijfsduur van de moeder in Nederland. Als het kabinet dit advies overneemt, zal het majeure herverdelingseffecten hebben, voorspelt het CBS.
Kleinere gemeenten zullen erop vooruitgaan, voornamelijk ten koste van de G4-gemeenten Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht (waar de meeste kinderen van etnische minderheden wonen) en de G33. Maar dit geldt alleen als het totale budget gelijk blijft, en daar zit het probleem. Omdat etniciteit in 2014 uit de gewichtenregeling is gehaald, kwamen de afgelopen jaren veel minder leerlingen in aanmerking voor extra geld: het aantal achterstandsleerlingen daalde van krap 187 duizend in 2011-2012 tot bijna 134 duizend in het afgelopen schooljaar. Het bijbehorende budget verminderde van 430 naar 290 miljoen. Gemeenten en schoolbesturen redeneren dus dat niet alleen het criterium voor toekenning moet worden hersteld en verbeterd, maar ook de bijbehorende subsidie moet worden verhoogd. De PO-Raad spreekt begin februari in dagblad Trouw over ‘verloren geld’.
Dit artikel verscheen in Didactief, april 2017.
Lees ook het bijbehorende artikel 'Allemaal een 6 gooien' voor meer achtergrond en literatuur.
1 Allemaal een 6 gooien
2 CBS ontwerpt nieuwe gewichtenregeling
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
