Instappen maar

Ik denk geregeld aan zijn woorden terug, zeker nu er steeds meer van het onderwijs gevraagd wordt. Technologische vernieuwingen komen razendsnel op ons af, terwijl we kampen met een groot lerarentekort. Hoe zorgen we ervoor dat een steeds meer diverse leerlingpopulatie instapt en aan boord blijft?

Het curriculum is als een dienstregeling voor het treinverkeer. Het is goed om te blijven kijken naar wat leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs moeten leren. Maar laten we ons ook een andere vraag stellen: hoe kunnen we leerlingen helpen een traject af te leggen dat bij ze past en dat leidt tot vervolgopleidingen en uiteindelijk werk dat ze willen doen? Er is de laatste decennia veel onderzoek gedaan naar leerprocessen, vooral van leerlingen. Ook wordt er onderzoek naar leraren gedaan. Maar in Nederland is de laatste tijd weinig aandacht geweest voor het curriculum. Daar gaat het Research Centre for Curriculum Studies (RCCS), een initiatief van UvA en SLO, verandering in brengen.

‘Het onderwijs: laten
we er met z’n allen een
mooie rit van maken’

Onderwijs is van ons allemaal. In opdracht van het ministerie van OCW ontwikkelt SLO het landelijk curriculum, samen met het onderwijsveld. Het is aan de scholen zelf om op basis hiervan hun onderwijs in te richten. De onderwijswetenschappen kunnen daarbij helpen. De wetenschap kan vooroplopen door nieuwe leerdoelen en -middelen te verkennen én kan kritisch terugkijken naar hoe ons huidige curriculum vorm heeft gekregen. Daarnaast kunnen wetenschappers in het veld mee-ontwikkelen of vanaf de zijlijn processen analyseren. En over de landsgrenzen heen kijken, want niet alleen in Nederland verandert de samenleving. Wat zijn de curriculumvraagstukken en -oplossingsrichtingen in de landen om ons heen? Op basis van nationaal en internationaal onderzoek naar curriculumpraktijken willen we het onderwijs adviseren en ondersteunen.

Een goed curriculum is wat ons betreft inclusief, samenhangend en betekenisvol. Het eerste wat wij straks gaan doen, is met twee junioronderzoekers inventariseren wat er in Nederland en daarbuiten is gepubliceerd over inclusieve curricula. Dan begrijpen we straks beter wanneer leerlingen en leraren willen instappen en hoe we er met z’n allen een mooie rit van kunnen maken.

Arthur Bakker is hoogleraar Didactiek en Curriculum in het Bètadomein aan de Universiteit van Amsterdam en directeur van het nieuwe Research Centre for Curriculum Studies. In dit nieuwe centrum werkt de UvA samen met SLO, dat ook de leerstoel sponsort.

Dit artikel verscheen in de SLO-special Samen voor de leerling van het januari/februarinummer van Didactief, 2024.

Verder lezen

1 Special: Samen voor de leerling
2 Faits divers: Samen voor de leerling