Herexamen Frans VWO 2023 was foutloos te maken!

Tekst Charlotte Goulmy
Gepubliceerd op 29-06-2023

Charlotte Goulmy - Het eindexamen zelf had 5 vragen waar ik niet uit kwam, maar het herexamen was bijna prima in orde! Jammer alleen dat tekst 1 een drama was.

Het was een aardrijkskundige vraag die geen enkel probleem kan opleveren voor mensen die Parijs kennen en dus voor docenten Frans want iedereen voor de klas is wel een keer in Parijs geweest. Ik heb er 3 jaar gewoond dus vraag 2 leek me echt een inkoppertje. Tot ik de tekst ging lezen.

Even een kleine winstwaarschuwing: ik ben niet goed in links en rechts en ook over de kardinale punten Oost Noord Zuid West moet ik altijd even goed nadenken, ik weet het wel maar eigenlijk ook weer niet echt. Bij mijn rijexamen had ik een rinkelende armband aan mijn rechterpols zodat ik discreet even kon checken welke rechts rechts was. Voor mij was de tekst dus leidend en dat komt goed uit want het examen gaat over leesvaardigheid. Hier ziet u de tekst en alleen de tekst:

En die ga ik speciaal voor u even uit de losse pols vertalen zodat ik niet denkt dat u een screenshot moet gaan uitpluizen.

Vraag 1 gaat over alinea 1

De titel is:

‘Waarom hebben we het over de linker en rechteroever?

Iedere Parijzenaar heeft zich minstens 1 keer afgevraagd waarom we het over linker en rechteroever hebben. Waarom zou je de arrondissementen ten zuiden van de Seine linkeroever noemen en de arrondissementen ten noorden rechteroever?

Dat lijkt in eerste instantie niet zo logisch, maar dat is het wel. Het komt door de stroomrichting van de Seine. We weten dat de Seine ontspringt ten oosten van Parijs en uitmondt in Het Kanaal. De Seine komt Parijs binnen tussen het 12^e en 13^e arrondissement en verlaat Parijs tussen het 15^e en 16^e. In de stroomrichting staand is de linkeroever dus links en de rechteroever rechts.’

Dit is vraag 1

Inkoppertje. Het goede antwoord is de stroomrichting. Prima vraag, prima antwoord. Hier hadden ze het bij moeten laten. Maar nee. Er moet altijd een perversiteit in het examen zitten. Hier komt ie.

Wat komt overeen met de 2^e alinea?

Ik zal uw tijd niet verspillen het antwoord is A en kan ook alleen maar A zijn. Een beetje Parijzenaar hoeft de tekst niet te bekijken om die te beantwoorden. Als je ooit een kaart van Parijs hebt bestudeerd dan weet je dit. Reuze makkelijk. Maar wat als je nooit in Parijs bent geweest? Het goede antwoord moet staan in alinea 2. Hier volgt mijn losse vertaling;

‘De bijnamen linker en rechteroever dateren van de 19^e eeuw; tot de Revolutie heette het zuiden van de hoofdstad ‘Buiten de kleine brug’ en het noorden heette ‘Buiten de grote brug’ Nog eerder heette het noorden ‘de stad’ want daar woonden de mensen en heette het zuiden ‘universiteit’ want daar zat de Universiteit van Parijs. Eén ding is zeker, de verschillen tussen de linker en rechteroever zijn niet pas gisteren ontstaan!’

We zoeken het antwoord A IN DE TEKST:

Waar staat in de tekst dat de mensen op de rechteroever woonden en dat de Universiteit op de linkeroever staat? Dat staat er niet. Er staat dat de mensen in het noorden woonden en de universiteit in het zuiden stond. Gelukkig stond er bij het examen een kaartje:

Dat lijkt handig maar is het niet, het kaartje helpt niet. Je moet eerst zelf bepalen wat de Kardinale punten zijn en dat kun je algemene ontwikkeling noemen, maar dat testen we hier niet. Dit is leesvaardigheid Frans.

Dus je tekent oost, zuid, noord en west op de kaart maar dan weet je nog niks want je moet kunnen vertellen wat linker en rechteroever zijn. Dat weet je door informatie uit alinea 1.

Dat mag niet. Als de vraag gaat over alinea 2 dan moet de geëiste informatie in alinea 2 staan. Alinea 1 moet je buiten beschouwing laten. Maar juist in alinea 1 staat dat linker en rechteroever worden bepaald door de stroomrichting van de Seine! En die kun je alleen bepalen als je weet waar de arrondissementen op het kaartje staan: kijk maar even goed:

Ziet u waar de 12^e,13^e,14^e en 15^e arrondissementen staan? Goed kijken? Ze geven dat kaartje niet om je tijd mee te verknallen toch? Bij de eerste tekst van een herexamen? Dat zouden ze nooit doen? Toch? Dit is het antwoordboekje van mijn enige kandidaat:

Ze had de stroomrichting fout maar de linker en rechteroever goed. Dat is knap. Zij gaat Frans studeren en kent Parijs dus ze wist al wat links en rechts waren. Ze heeft de punten maar niet dankzij de tekst. Hoe kan het dat dit kind de stroomrichting fout had? Op het kaartje staan de arrondissementen niet. Wat heb je aan dit kaartje? Nou in mijn geval een hoop hoofdpijn; dit is mijn kaartje:

Ook toen ik de kardinale punten had ingetekend was ik er niet want toen moest ik dus nog de stroomrichting bepalen. Zonder indicatie van de arrondissementen kan dat dus niet. Dat kaartje zit er dus bij om te treiteren.

De informatie die je nodig hebt om de vraag over alinea 2 te beantwoorden staat in alinea 1. Dat heeft nooit gemogen en is een fout. Deze vraag moet vervallen en iedereen moet hier 2 punten krijgen. Plus 10 extra want ik heb 25 minuten gedaan over de eerste twee vragen van het herexamen Frans. Omdat ik, op basis van de tekst het goede antwoord wilde vinden. Ik heb een halve atlas getekend, ik heb naar mijn handen gekeken zo ja ja dit is echt rechts, dus dan is dit links… Dat hoort geen onderdeel te zijn van een herexamen leesvaardigheid. Dit waren vragen voor bij een examen aardrijkskunde.

Deze vraag gaat geen nucleaire ramp worden om een aantal redenen. Francofielen weten het antwoord ongezien, leerlingen zullen denken dat ze dom zijn en omdat de andere antwoorden evident fout waren zullen veel leerlingen de volle punten krijgen. Er is dus niks aan de hand. Behalve dan dat dit uitstapje naast aardrijkskunde in tekst 1 kinderen onzeker maakt en hun docenten boos. Kan iemand mij uitleggen hoe ik mijn snoetjes had moeten voorbereiden op deze vraag? In het eindexamen moest je een rekensom maken en besluiten dat Brel in 1954 NIET begin jaren 60 was gestopt. Dat was al valsigheid want niet eerder maakte ik een rekensommetje in het examen Frans. Nu moeten ze dus de kardinale punten kunnen invoeren en horen ze te weten waar de arrondissementen van Parijs gesitueerd zijn.

Mijn kandidaten sluiten altijd het jaar af met Jean-Paul Sartre’s Huis Clos, en weten het nu heel zeker… ‘L’enfer, c’est les autres.’