Interview

'Pas op voor goeroes en dwaallichten'

Tekst Monique Marreveld
Gepubliceerd op 28-02-2016 Gewijzigd op 28-11-2016
In een vorig leven was hij nachtclubmanager in SoHo. Nu organiseert Tom Bennett als directeur van ResearchED congressen over onderwijsonderzoek, van Amsterdam tot Sidney. Zijn doel: leraren met wetenschappelijke argumenten helpen het gesprek over onderwijs te voeren

Bennett heeft blozende wangen en een vriendelijke uitstraling. Hij oogt als de leraar bij wie je altijd terecht kunt: goed voor een opbeurende grap. Bennetts toon is typisch Brits, hoffelijk en beleefd, maar zijn oordeel soms snoeihard. Ken Robinson, leerstijlen, braingym: ‘Het is allemaal godsdienst, verschrikkelijk!’

Vijftien jaar staat hij voor de klas. Momenteel geeft hij religiestudies op de Jo Richardson Communityschool in Dagenham, een achterstandswijk in Londen. ‘Een betekenisvolle uitdaging,’ noemt hij het. Aan uitdagingen heeft hij geen gebrek. Hij schrijft columns voor lerarenmagazine Tes en heeft vier boeken op zijn naam staan, waaronder The Behaviour Ghuru (gedragsproblemen) en Teacherproof (onderwijsonderzoek). Sinds 2013 heeft Bennett een missie: de stem van de leraar laten klinken in het publieke debat over onderwijs. Vergelijk hem met onze Jelmer Evers als je wilt, met wie hij vorig jaar de eer deelde tot de vijftig finalisten te behoren voor de Global Teacher Prize (zie ook Didactief, mei 2015). Net als Evers adviseert hij beleidsmakers.

Leraarsstem

Bennett is een makkelijke prater. Als een spraakwaterval beantwoordt hij de vraag wat hem beweegt. ‘Toen ik als School Teacher Fellow in Cambridge studeerde, moest ik een paper schrijven over onderwijsonderzoek. Ik was als verlamd, want ik dacht: wat kan ik nog toevoegen aan dat woud van papier over onderwijsonderzoek? Tot mijn mentor zei: gebruik je leraarsstem.’

Het resultaat, Teacherproof, is eerder rauw dan academisch. ´Ik schreef als een leraar over mijn ervaringen met onderzoek. Die waren vooral gebaseerd op wat mijn opleiders mij leerden. Ik vertrouwde wat ze zeiden over “wetenschappelijk bewezen”. Maar het werkte vaak niet in de klas. Ik heb daarna veel onderzoek gelezen en ontdekte dat wat mijn opleiders zeiden vaak was gebaseerd op shaky grounds. Een deel was echt onbewezen, een deel was sociale wetenschap, geen natuurkunde. Het onderwijsgesprek in Engeland bleek bovendien gebaseerd op vroeg 20e-eeuws giswerk.’

Giswerk? ‘Speculatieve fictie,’ zegt Bennett met zichtbaar plezier. ‘Vroege onderwijsfilosofen als Dewey, Freire, Piaget hebben interessante ideeën, waarden die we nodig hebben in het onderwijs, maar hun werk staat ook bol van retoriek.
Prima dat volgers van Vygotsky claimen dat kinderen het best leren in groepen, maar lever het bewijs voor deze kennisconstructie. Wat betekent dat voor het onderwijs? Hoe ziet dat eruit? Als Vygotsky de klas eenmaal bereikt, wordt het “verplicht groepswerk”. Kinderen zitten nu állemaal aan die eilanden in plaats van in klassieke rijen. Ik ben er niet tegen. Maar dat mensen denken dat kinderen zo het beste leren, is vooral ideologie.´

Goeroes en zombies

‘De onderwijswetenschappen zijn zo vroeg gedomineerd door een monocultuur van groepswerk en zelfstandig leren dat het moeilijk is daar weerstand aan te bieden. Nog steeds. Zelfs een zogenaamde vernieuwer als Ken Robinson baseert zich op theorieën uit 1925. Sugata Mitra? Dat is Rousseau (1712-1778, red.) opnieuw verpakt. Helaas stoppen veel mensen met denken als ze deze goeroes tegenkomen. Het enige dat wij kunnen doen, is leraren uitnodigen zelf meer na te denken en samen te werken met andere leraren.’

Waarom lopen veel leraren achter die dwaallichten aan in plaats van onderwijsonderzoekers te volgen? ‘Robinson zegt dingen die we willen geloven, dat kinderen allemaal uniek en creatief zijn. Dat klinkt beter dan dat leren vaak hard werk is. Creativiteit komt meestal voort uit meesterschap en excellentie. Ook Mozart werd niet als genie geboren. Inmiddels is een aantal voorbeelden van slechte wetenschap ontmaskerd, zoals die onzin van Robinson en braingym. Maar het geloof in leerstijlen is hardnekkig, als een zombie duikt het iedere keer weer op. Daarom hebben we researchliterate leraren nodig die onderwijsonderzoek volgen en snappen. Via ResearchED kunnen leraren en onderwijsonderzoekers elkaar helpen of raad geven. We maken leraren zo weerbaarder; langzaam groeit en wortelt er een beleefde revolutie in het onderwijs.’

'Het geloof in leerstijlen
is hardnekkig.'

Blootstellen aan onderzoek

Moeten leraren zelf onderzoek doen, vindt Bennett?
‘Nee. Maar ze moeten zichzelf blootstellen aan onderzoek, verbinding zoeken met onderzoeksinstellingen. Help wetenschappers aan betere onderzoeksvragen en betekenisvolle data. Realiseer je dat iedere vorm van onderzoek zijn eigen kansen en beperkingen heeft.’

‘RCTs (randomised controlled trials) vertellen iets over wereldwijde effecten, maar niets over jóuw klas. Casestudies zijn niet meer dan anekdotes. Veel details en citaten, maar nauwelijks reproduceerbaar of overdraagbaar naar jouw klas. Het vergt een researchliterate leraar om dat onderscheid te snappen. Ik wil de ervaring van leraren met de meer reflectieve cool van onderzoekers mixen. De winst voor het onderwijs ligt in eerlijk samenwerken zonder vooroordelen.´

‘De uitdaging kan ook in data liggen die minder comfortabel zijn, maar waar je als leraar wel iets mee moet. Natuurlijk hoef je uitkomsten van onderzoek niet altijd te accepteren, maar je moet weten waarom je er kritiek op hebt. Dan ben je pas een professionele leraar, in plaats van iemand die gewoon voor de klas zijn les afdraait.’
Moet het tijdperk van het onderwijsonderzoek nog beginnen?

‘Onderwijs staat nu waar geneeskunde drie eeuwen geleden stond. Toen wetenschappers dokters adviseerden om na het aanraken van dode mensen niet direct een baby op te tillen: “We weten niet waarom, maar…” Het antwoord van de dokters: “Onzin, ik ken mijn patiënten beter dan jij.” Dat is precies wat leraren nu ook zeggen: ik ken mijn leerlingen beter. We do, but maybe we don’t. Laten we niet arrogant zijn. We verkeren nog in de dark ages als het over onderwijs gaat.’

Onderzoeksleiders please!
Op verzoek van de Britse regering maakt Bennett een module met basale onderzoekterminologie, ‘en misschien zelfs een kleine leeslijst’ voor lerarenopleiders. ‘Ik wil graag dat leraren de vroege onderwijspedagogen als Dewey, Vygotsky en Freire lezen. Zo ook Dylan Wiliam en Willingham. Er moet een kennisbasis over onderwijsonderzoek voor lerarenopleiders komen. Maar momenteel ontbreekt zelfs een consensus over wat daarin hoort te staan. Sommige lerarenopleiders denken: Robinson, what else?’
Bennett pleit ook voor onderzoeksleiders op scholen. Engeland telt ongeveer vierhonderd van deze leraren die collega’s trainen en schoolleiders bevragen: is ons beleid gebaseerd op onderzoek? Belangrijkste doel: de researchliteracy van leraren verhogen.
Heeft uw school een onderzoekcoördinator? Laat het ons weten! Mail [email protected]

ResearchED Amsterdam vindt jaarlijks plaats. Zie voor meer info www.researched.eu.

 

Click here to revoke the Cookie consent