Wacht met googelen

Tekst Paul Kirschner
Gepubliceerd op 05-10-2023

Maakt het uit of je een vraag eerst zelf probeert te beantwoorden, of dat je het antwoord meteen googelt? Onderzoekers zochten het uit.

Wat is de hoofdstad van Zuid-Afrika? Welke pasta kan je het beste gebruiken voor een amatriciana of carbonara? Als je het antwoord niet onmiddellijk weet, graaf je dan in je geheugen en als dat niet werkt, googel je het dan? Of googel je het antwoord meteen? En maakt het eigenlijk uit of je het ene of het andere doet?

Denk eerst zelf
na voordat je
iets opzoekt

Dat wilden Saskia Giebl en collega’s, inclusief Elizabeth en Robert Bjork, weten. Omdat we alles meteen kunnen opzoeken is het belangrijk te weten wat de kosten en baten zijn van zo’n handige en gemakkelijke oplossing. Hun hypothese was dat meteen googelen voordat je zelf het antwoord probeert te bedenken nadelig zou kunnen zijn. Je zou jezelf daarmee namelijk de kans ontnemen om je langetermijngeheugen door te zoeken (dit is een toetseffect veroorzaakt door retrieval practice; actief informatie ophalen uit het geheugen). Recent onderzoek liet namelijk zien dat zelf een antwoord genereren vóórdat je aan het juiste antwoord wordt blootgesteld, toekomstig leren vergemakkelijkt en versterkt. Dit is zelfs het geval als je moet raden of als het antwoord fout is en wordt het vóórtoetseffect genoemd.

Dit lijkt een open deur, maar je zou ook kunnen bedenken dat een zoekvraag verzinnen en het antwoord daarna googelen positief is omdat dit het denken stimuleert. Na het googelen zou er ruimte vrijkomen in je werkgeheugen om beter te leren. Dit heet cognitive offloading (het ontlasten van je werkgeheugen).

De onderzoekers toetsten deze googel-vraag in vier experimenten. Deelnemers moesten moeilijke en makkelijke algemene kennisvragen beantwoorden, zoals (makkelijk): in welke sport gebruiken ze de termen goot, baan en kegel? (Antwoord: bowlen.) Een moeilijke vraag: welke bergketen loopt dwars door Frankrijk en Zwitserland? Antwoord: de Alpen. De deelnemers werden over vier groepen verdeeld. Leerlingen in de eerste groep moesten proberen de antwoorden te bedenken voordat ze het internet raadpleegden. In de tweede groep mochten leerlingen onmiddellijk de antwoorden opzoeken zonder dat ze het antwoord vooraf probeerden te bedenken. Leerlingen in de derde groep kregen de vragen en antwoorden gelijktijdig te lezen. En de laatste groep moest de vragen eerst proberen te beantwoorden, voordat ze de antwoorden kreeg.

Over het algemeen onthielden de leerlingen die moesten denken vóórdat ze mochten googelen meer antwoorden op de vragen dan de groep die meteen googelde. Wel was er nauwelijks effect bij makkelijke vragen en significant effect bij moeilijke. Op de vraag wat zij normaal deden, antwoorde 81% dat ze googelde zonder eerst na te denken. Bovendien leidden het meteen googelen, vooral bij makkelijke vragen, en het simpelweg lezen van de vraag met antwoord tot vergelijkbare resultaten. Alles bij elkaar suggereert het onderzoek dat denken-voor-googelen een manier is om het internet als bron van kennis te gebruiken. Tegelijkertijd zou het de schema’s in ons geheugen verbreden en verdiepen.

De vier experimenten benadrukken het belang van actieve terughaal- (retrieval) en genereerprocessen voor het leren. Als je nadenkt vóór het googelen, gebruik je het internet als kennisbron en ondertussen beïnvloed je je geheugen.

En de antwoorden op de vragen? De beste pasta voor een amatriciana of een carbonara is bucatini (ruw en hol). En Zuid-Afrika heeft eigenlijk drie hoofdsteden: Pretoria (uitvoerende macht), Kaapstad (wetgevende macht) en Bloemfontein (rechterlijke macht). Was je zelf op de antwoorden gekomen of heb je ze gegoogeld?

Paul A. Kirschner is emeritus hoogleraar Onderwijspsychologie aan de Open Universiteit en gasthoogleraar aan de Thomas More Hogeschool (België).

Bronnen:

Bjork, E. L., & Bjork, R. A. (2011). Making things hard on yourself, but in a good way: Creating desirable difficulties to enhance learning. In M. A. Gernsbacher, R. W. Pew, L. M. Hough, & J. R. Pomerantz (Eds.), Psychology and the real world: Essays illustrating fundamental contributions to society (pp. 56–64). Worth Publishers.

Giebl, S., Mena, S., Sandberg, R., Bjork, E. L., & Bjork, R. A. (2022). Thinking first versus googling first: Preferences and consequences. Journal of Applied Research in Memory and Cognition. Advance online publication. https://doi.org/10.1037/mac0000072.

Dit artikel verscheen in Didactief, oktober 2023.