Ga er maar aan staan...

Hopelijk heeft het je vakantie niet verknald, al die media-aandacht voor de slechte resultaten van Nederlandse leerlingen op PISA 2022. Voorspelbaar, al die heftige reacties? Misschien wel. Kun je kanttekeningen plaatsen bij dit soort toetsen? Tuurlijk. Uit Cito-onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat Nederlandse leerlingen minder gemotiveerd zijn om een maximale prestatie te leveren op low-stakes-toetsen zoals PISA dan leeftijdgenoten in andere landen. Ze besteden er ook minder tijd aan (hun zogenoemde responstijd). Maar als leerlingen nú niet serieus met die toets omgaan, deden ze dat een paar jaar geleden waarschijnlijk ook al niet. De cijfers laten evengoed een dalende trend zien, al jaren. Dus om nou te concluderen dat Noah en Julia zich er met een jantje-van-leiden van afmaken en we ons geen zorgen hoeven te maken?

We willen geen
schuldige aanwijzen,
het zijn er vele

Didactief probeert chocola van de cijfers te maken door zoveel mogelijk experts aan het woord te laten. We willen geen schuldige aanwijzen, het zijn er vele. Zoals Melanie Ehren in het coververhaal zegt: ‘Dit probleem is een (…) combinatie van het lerarentekort, de dalende status van het beroep, de kwaliteit van de lerarenopleidingen, onvoldoende kwaliteit van onderwijsmethoden, veranderende condities in de schoolomgeving, leraren die hun instructie moeten verbeteren of ouders die thuis niet lezen met hun kinderen, en corona.’ Een clusterfuck, zouden je leerlingen zeggen. Ga er maar aan staan als minister…

Toch mag de overheid wel harder ingrijpen, volgens sommigen. Is het geen tijd voor een rechtszaak tegen OCW, à la Urgenda? Volgens de grondwet is de overheid immers verantwoordelijk voor de kwaliteit van het onderwijs. Dan moet ze dat ook waarmaken: regie nemen in plaats van naar artikel 23 te wijzen, of naar besturen, ouders en leraren. Vrijwel alle experts die we spraken, pleiten voor een integrale aanpak. En iedereen zet in op de leraar (zelfs de jurist die een soort Urgenda voor het onderwijs wel voor zich ziet). Want in de klas moet het gebeuren, maar dat hoeven we jou niet uit te leggen. Als leraar heb je collega’s nodig en tijd. Investeringen in jouw expertise en professionaliteit. Je wilt goede methoden kunnen gebruiken, op een consistente manier.

Ons voornemen is daar in 2024 zo goed mogelijk aan bij te dragen. Met dit dubbeldikke nummer met Inge de Wolf en Paul Kirschner, en een longread van Iliass el Hadioui die het huidige onderwijs- en maatschappelijk klimaat duidt met prachtige bronnen. Ook bieden we nog meer onderzoek in de etalage dan voorheen (met de nieuwe rubriek onderzoekssignalementen), en veel tips van collega’s die zich verdiepten in juist die thema’s waar jij mee worstelt. En we kunnen het niet vaak genoeg herhalen: laat ons vooral weten wat je nodig hebt, door te reageren op onze website, via onze kanalen op sociale media of via [email protected].

Monique Marreveld, hoofdredacteur

Dit artikel verscheen in Didactief, januari/februari 2024.

Verder lezen

1 Giftige leerstijlen
2 Mening of bewijs?
3 Het beste onderwijsonderzoek van 2023
4 D to know: AI, VVE en digitaal lezen
5 Rechtszaak tegen de overheid?